Het is me wat. Wonen met 2 honden in een stad. Ze zijn bovendien niet meer van de jongsten. Ik kan het me dus niet meer veroorloven om langer dan een paar uur van huis te zijn. Ik zou dat uiteraard wel kunnen maar het opkuisen van pis en poep is niet mijn favoriete bezigheid. Noch die van mijn huisgenoten trouwens.
Maar uiteindelijk verplicht een hond je af en toe het huis uit te komen en dat is eigenlijk een goeie zaak voor iemand als ik, die anders haar bureaustoel enkel uitkomt om koffie te zetten of iets uit de koelkast te halen.
Titou
Zo bracht Titou (grote wandelingen zijn voorbehouden voor Titou de blonde Labrador, de andere is te oud) me vandaag naar, hoe haalt hij het in zijn kop??, het kerkhof. Het is weer eens wat anders dan het park, niet waar?
Het is half 4 en bijna donker. Na dagen vorst, heeft de dooi ingezet. Temperaturen net boven het vriespunt. Als ik door de poort van het kerkhof Friedrichsfelde (Zentralfriedhof) stap, denk ik heel eventjes dat ik op de set van Sleepy Hollow ben beland. Er is mist en uit die mist doemt een man op. Ik zie een eenzame jogger aan de andere kant van mijn nogal kleine gezichtsveld. Kale loofbomen maar ook veel dennenbomen waardoor er tussen de sneeuw en in het weinige licht dat er nog rest wat groen doorschemert. En af en toe een graf. Het is tenslotte een begraafplaats. Ik lees op een informatiebordje dat dit kerkhof ook de Gedenkstätte der Sozialisten wordt genoemd. Het kreeg die functie pas na 1900, met de begrafenis van Wilhelm Liebknecht, de oprichter van de SPD. Dit kerkhof werd de laatste rustplaats voor o.a. Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg, mede-stichters van de Duitse communistische partij.
De Berlijnse muur zorgde ervoor dat dit bijna 30 hectaren groot park, in Oost-Berlijns grondgebied terechtkwam. Voortaan werden de Oostduitse politieke leiders hier begraven.
Groot was mijn verbazing toen ik de naam Ludwig Mies van der Rohe vermeld zag. Deze latere Bauhaus directeur ontwierp in 1926 een immense rood bakstenen monument ter ere van de Revolutie. De Nazis hebben het een paar jaar later vernietigd en het werd pas in 1951 vervangen door de “Gedenkstätte der Sozialisten” . (In Vlaanderen zouden we dit waarschijnlijk het Sossenkerkhof noemen 🙂
Het huidige monument bestaat uit een obelisk omgeven door een muur waarin grafstenen en urnes zijn gemetseld. Niet minder dan 10 voormalige socialistische leiders liggen hier begraven. En op de muur staan 327 namen van mensen die hun leven gaven in de strijd tegen het fascisme tussen 1933 en 1945. De tekst op de centrale obelisk van het monument is hartverscheurend “Die Toten mahnen uns”, geen vertaling nodig denk ik. Het is een emotionele uppercut, zeker in het licht van alle oorlogen en de recente schietpartijen op scholen. In Berlijn hangt een ongelooflijke positieve energie, maar je wordt er ook om de haverklap geconfronteerd met haar zware oorlogsverleden en alle lijden dat daar bij hoort. Ik wandel verder door het park, bekijk de namen op de graven. Mijn hond vindt het allemaal wel spannend en houdt vooral van de geuren van de soortgenoten en eekhoorntjes.
Er liggen hier veel kunstenaars begraven, zo ook een aantal schrijvers waaronder Paul Wiens en Ludwig Renn. Maar het is vooral de naam van Käthe Kollwitz die mijn aandacht trekt. Kollwitz is één van die kunstenaars wiens werk me ontzettend ontroert. Meer over het fascinerende leven van Kollwitz in één van mijn volgende blogposts.
Het is hier van een verstilde schoonheid. En op hondenwandelafstand van mijn woning.
Berlijnse mijmeringen 