Herfstige ontmoetingen

2015-09-21 15.00.07Herfst in Berlijn is misschien nog mooier dan de zomer. En dat wil wat zeggen.

Het licht is zachter in het najaar, het publiek op en rond het Museumeiland ook.

Berlijn is ingedeeld in verschillende districten, ieder met zijn eigen identiteit. Ik woon in hartje Mitte. Het oude Oosten als het ware. Slechts een brug en een straat scheiden me van het fameuze Museumeiland. Op zondag flaneer ik er zeer graag. Het is er dan boek-en antiekmarkt. Het antiek is aan de kitscherige kant, maar de boeken bijna allemaal aan één Euro. Ik tracht, maar kan niet met lege handen naar huis komen. Vandaag is geen uitzondering:

20150920_175319

Ik ben wat blij met mijn handleiding voor een Trabantje, vooral met alles wat erin zit: persoonlijke aantekeningen en krantenknipsels. Altijd een feest! Ik koop ook nog een exemplaar van Jedermann uit 1947. En zelfs nog rode satijnen handschoenen. Het kan niet anders of ik ben in een serieuze Ostalgische bui. Kostprijs van dit alles is 12 Euro . Dat overstijgt ver mijn zondagse budget maar ik ben in een gulle bui vandaag.

Aan de Humboldt universiteit op Unter den Linden staan ook altijd een paar zeer goeie boekverkopers. Op weg daarheen kom ik een aantal oude bekenden tegen:

20150920_16432120150920_170017-1

20150920_170301 20150920_170048 2015-09-21 14.56.36

Ik kan het ook niet laten om weer een kijkje te nemen in de Neue Wache.

Het (uitvergrote) Moeder en Kind beeld van Kathe Kollwitz weet me iedere keer ontzettend te ontroeren. Het is een ode aan alle slachtoffers van de oorlog. Elke oorlog. Kollwitz verloor haar zoon in de eerste wereldoorlog. Hij was amper 18 jaar oud. Het beeld staat onder een open gat in het dak, zodat het altijd onderhevig is aan regen, wind, zon en sneeuw. Het is helaas nog steeds brandend actueel.

Neue Wache

Neue Wache

Ik slik mijn ontroering weg. Mijn rugzak ondertussen nog ietwat verzwaard door twee boeken van voor mij onbekende auteurs:

20150920_175302

Niet toevallig hebben deze boeken de zee als onderwerp. Ik ben nog niet zolang terug van een vakantie naar Belize en Mexico waar ik hoofdzakelijk in gezelschap van zeebiologen verkeerde. Heb ook nog gezwommen in het gezelschap van nurse sharks, walvishaaien, zeeschildpadden en nogal wat andere zeebeestjes. Dat doet blijkbaar wat met een mens.
Ik laat het Museum van de Duitse geschiedenis rechts van me en wandel terug via de Platz der Märzrevolution waar ik nog mooie ontmoetingen heb met o.a. Schiller, Gorki en Von Kleist. De lucht is staalblauw.

2015-09-21 14.54.10

Even voorbij de Strandbar aan het Bode Museum, besluit ik nog een bezoekje te brengen aan de splinternieuwe galerij Bernheimer Contemporary – het is tenslotte Berlin Art Week- en word er als het ware omvergeblazen door het werk van de Italiaanse Annemarie Delleg.20150920_173339

Haar werk is van een intensiteit dat ik niet meer zo vaak tegenkom in de hedendaagse kunst. Het is Art Brut op z’n best.

Thuis wacht me een opgewekte zoon, die me meteen in de Minecraft wereld gooit, mijlenver verwijderd van de Ostalgie waarin ik zoëven nog vertoefde.

Laat de herfst maar komen. Ik denk dat ik er klaar voor ben.

Jedermann

Jedermann

Advertentie

The 17 (imagine waking tomorrow and all music has disappeared)

Bill Drummond was in Berlijn. En ik mocht erbij zijn!

Bill wie ?

(foto: internet)

Billl Drummond van de KLF! (aha aha)

Dat is niemand minder dan de helft  van The KLF. Ja, dat redelijk fantastisch groepje uit delate jaren ’80. Voorlopers op vele vlakken.

Totaal niet akkoord met het wel en wee van de platenindustrie. Brachten naar verluidt ooit eens een dood schaap naar één of andere Britse awards. Of zetten zomaar eventjes 1 miljoen pond in brand. Want geld, daar ging het niet om.

Hun succes kwam snel en onverwacht. Ze scoorden een nummer 1 hit in niet minder dan 18 landen.

Bill haalde ook een andere Top 100. Hij stond in 1993 op nr. 1 in Select’s lijstje 100 coolest people in pop. Geweldig toch. Virgin Media vond hem goed genoeg om hem in hun top tien van”Most Eccentric Musicians” te plaatsen en in freakytrigger.com staat hij in de top 5  “most intelligent person in pop“. Hij heeft gewerkt met de meest fantastische muzikanten, heeft een geweldige soloplaat gemaakt, een paar goeie boeken op zijn naam staan heeft energie voor 10 en plannen voor 20.  Dat is meer dan u en ik (waarschijnlijk) kunnen zeggen.

Je zou een boek over de man kunnen schrijven, maar dat doe ik uiteraard niet. Hij kan dat trouwens zeer goed zelf en je kan op internet genoeg informatie rond hem vinden. Doen, echt waar!Ik ben uitgenodigd samen met o.a. de leden van het Berlin Pop Choir en diverse andere koren in Berlijn om deel te nemen aan het Berlijnse luik van The17.

Dit is onze missie:

bill drummond 2

 

 

Naar slechte gewoonte verschijn ik te laat en totaal opgefokt op de afspraak aan de Neue Nationalgalerij waar we met 100 mensen een kring gaan maken rond de Potzdammerplatz. Ben nog net op tijd om Bill’s briefing mee te maken. Ik zie een man in een lange ouwe lederen jas.

ond in Berlin. March 2013.

Bill Drummond in Berlin. March 2013. Foto: site Berlin Pop Choir.

Een vijftiger. Gedreven, enorm gedreven. Ik herken de drive van een hyperactieveling. Hij zal ons persoonlijk begeleiden en van elk van ons een foto nemen. Hij kijkt recht in mijn zonnebebrilde ogen terwijl had mij een handdruk geeft. Een zeldzaamheid tegenwoordig.

Om de 50 meter plaatst Bill persoonlijk een koorlid worden gezet. Mijn plaats is in het zonnetje aan het fantastische “Gedenkmal” voor holocaustslachtoffers. Het is prachtig weer maar bitter koud voor een lentedag. Ik erger me blauw aan het gebrek aan respect en de grote onwetendheid van sommige toeristen. Ik maak ook kennis met mijn -tot nu toe onbekende- medekoorleden die effectief 50 meter van me verwijderd staan maar op de één of andere manier zijn we toch met elkaar verbonden.

IMG_1596

Na een half uur komt er iemand op de fiets langs.

Een geweldige sympathieke jongen, met een fiets en een immense tas vol thee, ingehuurd door de productie. Hij heeft de beste chai die ik ooit in mijn leven heb geproefd. De thee is heet maar meteen afgekoeld. Het vriest dat het kraakt en deze thee is meer dan een bakje troost. Bedoeling is dus dat er een WEE-HO kreet begint aan de Neue National Galerie en dat elk koorlid deze kreet overneemt zodat er een cirkel van geluiden in de stad zal ontstaan.

Het geheel wordt gefilmd want er wordt tegelijkertijd een film rond Bill gedraaid die waarschijnlijk eind dit jaar zal uitkomen.

Helaas loopt er iets fout en geraakt de kreet niet tot bij ons. Dat was een domper op de feestvreugde maar de reactie van Bill na de performance maakte veel goed. Het is ook heel bizar want de kreet vertrok wel degelijk aan de Neue Nationalgalerie en kwam daar ook weer aan, dus leek er voor de productie eigenlijk niks aan de hand. Het zijn risico’s als je met zovelen rond 1 project werkt. En het zal ’s anderendaags worden rechtgezet.

Het neemt niet weg dat ik apetrots ben op mijn gesigneerd exemplaar van “Ragworts” 🙂

Afbeelding

(“Ragworts” by Bill Drummond.Penkiln Burn Book Eigtheen 2012. First edition of one thousand copies.)

Op 28 april 2013, op zijn 60ste verjaardag, heft Bill officieel The 17 op. WEE-HO!

Berlin Art Week. Part 2.

Emilio Rangel

Zoals beloofd: hierbij een foto van Rangel’s crazy creatures:

Maar helaas, geen tijd om hier verder bij stil te staan. Dat gebeurt thuis wel, in de stilte van het internet.

ABC

Manlief vertrekt ’s anderendaags naar de “echte” art fair, de “abc art berlin contemporary” in de Luckenwalder Strasse.

126 galerijen uit 19 landen. Met naar verluidt een veel groter arty farty gehalte dan de Preview.

Zoals ik al eerder zei: je moet een keuze maken uit de honderden activiteiten die er dagelijks plaatshebben in Berlijn. En als moeder is je keuze al een pak beperkter. Dat is absoluut niet erg, maar het vraagt uiteraard een andere invalshoek.

Lange Nacht der Bilder

Zo besluiten we op zaterdag samen met de kleinste naar de “Lange Nacht der Bilder” in Lichtenberg te gaan. Het kunstenaarshuis HB55 in de nabijgelegen Herzbergstrasse houdt een soort van opendeurdag  en we willen eens weten wat daar allemaal huist. Kunstenaarshuizen heb je wel meer in Berlijn. Dat zijn oude brouwerijen of fabrieken waarin kunstenaars huizen of op zijn minst hun atelier hebben. Ze ontstaan meestal in de goedkopere buurten van Berlijn. Nadat de artiesten zich er hebben gevestigd, volgen de hippe cafeetjes, winkeltjes enz. en is het hek van de dam. De arme buurt wordt hip en de prijzen stijgen. Waardoor er weer gezocht moet worden naar andere buurten en het hele proces kan opnieuw beginnen.

Volgens een artikel dat ik recent heb gelezen zouden er zelfs een soort buitenwijken ontstaan, waar diegenen die echt uit de boot vallen door de prijsstijgingen in de stad, hun toevlucht moeten gaan zoeken. Dat is een fenomeen dat Berlijn nog niet kende, tenminste niet op zo grote schaal. Het is nog niet echt vergelijkbaar met de Parijse banlieus, maar het zijn wel echte kruitvaten en er moet dus absoluut een halt aan toegeworpen worden. Maar het Berlijnse stadsbestuur doet weinig of niks aan het probleem. Maar ik wijk af.

Lichtenberg is zo’n stadsdeel dat verre van hip is, maar waar eventueel zo’n nieuwe scène kan ontstaan rond zo’n kunstenaarshuis bijvoorbeeld. Echt voorspellen kan je zoiets nooit. Ik zou alleszins al blij zijn met een hip cafeetje in mijn buurt, zodat ik ’s morgens, bij het uitlaten van de honden, de dag kan beginnen met een krant en een koffie.

Er is geen koffie op de vernissage van de groepstentoonstelling in HB 55, wel Sekt en de onvermijdelijke curryworst.

Wat ik gezien heb, brak nu niet direct potten maar ik heb wel  geweldige houten structuren ontdekt, gemaakt van oa. oude Berlijnse treinbielzen. We hebben ook de kans gehad om een (klein)aantal ateliers te bezoeken. Sommige zijn geweldig, andere dan weer iets te klein voor Dominique die toch grote werken maakt. Maar hij is niet overtuigd. Uiteindelijk is de huurprijs toch zo’n 10 euro per m2 en thuis hebben we ruimte zat.

Verderop in diezelfde straat, staat een nieuw collectief op: de oude gieterij . En onze drumleraar geeft les in een ander gebouw, ook al in diezelfde straat. In dat gebouw repeteren niet minder dan 200 groepen! Niet te verwonderen, want waar in Berlijn vind je nog een repetitiekot voor 200 euro per maand? ?Met Lichtenberg als typisch Oost-Duits stadsdeel, zijn er na het vallen van de muur in 1989 enorm veel fabrieksgebouwen gesloten. Deze staan dus al meer dan 20 jaar leeg. Het wordt dus tijd dat ze een nieuwe, en dan nog het liefst typisch Berlijnse (ttz.creatieve) bestemming krijgen.

In het programmaboekje ontdek ik dat op ons “Hof” een kunstenaar woont. Een zekere Christian Awe, een naam die ik al een paar keer in het straatbeeld was tegengekomen.

Ook bij hem is het “open atelier” en ik kan mijn gezin overtuigen om even langs te gaan. Awe is een graffiti artiest en staat mijlen verwijderd van D.’s kunst. Maar zodra we zijn dakappartement betreden, beseffen we dat we hier niet met een broekie te maken hebben. Dit is een rasartiest, afgestudeerd aan de Universiteit der Kunsten in Berlijn, onder het welziend oog van niemand minder dan Baselitz en Daniel Richter. Echte street attitude ook. Zijn appartement/atelier is lichtelijk fantastisch. Op het terras staan Afrikaanse (aaaaah wat goed, eindelijk terug Frans te kunnen spreken!) muzikanten te …euh…musiceren. En het uitzicht over Berlijn is grandioos. Eten en drinken zijn meer dan aanwezig, het gezelschap sympathiek en Christian zelf een zeer aangename kerel en zo op het eerste zicht een open boek. Het is pas in zijn atelier dat we een idee krijgen van zijn kunnen. Honderden spuitflessen staan netjes gerangschikt en de paar werken die we hebben mogen aanschouwen zijn veelbelovend. Eén triptiek was zelfs indrukwekkend, een bijwoord dat ik niet snel zou gebruiken bij het aanschouwen van abstracte kunst.

Awe werkt al meer dan 3 maanden aan de beschildering van één van die typische Oostduitse gevels in de Frankfurter Allée Lichtenberg. 500 m2!

Howoge building on the Frankfurter Allée in Lichtenberg. Art by Christian Awe. Photo by Nathalie.

Een titanenwerk, zelfs al heeft ie 5 assistenten én werkt hij 7 dagen op 7. De hele buurt wordt hiervoor aangesproken. En die is heel enthousiast, getuige de meer dan 1000 kinderen die al hebben meegedaan aan de (gratis) workshop op vrijdagnamiddag.

Lichtenberg wil een openluchtmuseum worden en zijn Oostduitse plattenbau gebruiken als platform voor innovatieve kunstenaars. Christian Awe is de eerste, maar liefst  4 andere projecten zijn nu al goedgekeurd.

Even, heel even maar, droom ik van één van D. “Paradise People” op zo’n gevel.

Hoewel we van plan waren nog wat andere ateliers te gaan bezichtigen, eindigt de avond al dansend aan de voet van de muurschildering, ergens op de Frankfurter Allée.

Berlin Art Week. Part one.

Art in Berlin

Tempelhofer Airport

Wonen in Berlijn is als leven in een delicatessenwinkel. Of, maar dat is heel persoonlijk natuurlijk, een boekenwinkel. Je ziet allerlei heerlijkheden of gewéldige boeken staan, enkele – wel vele eigenlijk- walgelijke ook, in alle mogelijke prijsklassen. Je hebt zin in 56 verschillende dingen. Maar je weet dat je redelijk moet zijn. Soms ga je naar buiten en heb je niets gekocht, het aanbod was te overweldigend. Maar vaker is het dat je buitenkomt met tassen vol heerlijkheden, waarvan de voorpret, het ruiken, voelen, bekijken, bijna even lekker is als het echte consumeren.
Zo is het deze week bijvoorbeeld Berlin Art Week. Het is de eerste keer dat deze hedendaagse kunstweek wordt georganiseerd. Het is eigenlijk een samengaan van verschillende Art Fairs (m.n. Preview Berlin Art Fair en ABC art berlin contemporary) en enkele gekende instituties zoals het Haus der Kulturen der Welt of het Hamburger Bahnhof.

Blauwe luchten, andere werkelijkheden
D. en ik beginnen de week met een bezoek aan enkele galerijen in de Auguststrasse. Onze favoriete galerij Eigen+Art is dicht, maar ze hebben wel een bijgebouw boven de oude Joodse school in dezelfde straat. In dat Eigen+ Art Lab is er werk te zien van de Franse kunstenaar Marc Desgrandchamps. Zijn “Palindromen” hebben geen titel maar zijn van een verstilde schoonheid. Zijn blauwe luchten herken ik maar al te goed. Het is het blauw dat ik net heb ingeruild voor de meer melkwit-blauwe luchten van Berlijn. Mensen op het strand, slippers in de hand, doorzichtigheid, luchtigheid, illusoir realisme. Ik kijk naar zijn werken met een zweem van nostalgie. Maar zonder spijt.
Diezelfde oude Joodse school is nog niet zo lang geleden gerestaureerd. Buiten een drietal galerijen, herbergt het gebouw ook een poepsjiek kosjer restaurant en een bar. We kunnen het prachtige gebouw niet verlaten zonder in de typisch New Yorkse bar een cappucino te drinken. En horen er nogal wat Amerikaanse klanken. Buiten schijnt de zon en de lucht is amper minder blauw dan op een Desgrandchamps.

Tempelhof

Art in Berlin in Hangar 2

Preview Berlin Art Fair Hangar 2

Art Week is nu wel echt begonnen en ’s anderendaags bezoeken we Preview Berlin in het fantastische Tempelhofer Airport. Hangar 2 is voor de gelegenheid veranderd in een arty fair met vooral Berlijnse galerijen die hopen op een grotere afzetmarkt. Vergeet niet dat Berlijn heel arm is en dat kunst vooral door niet Berlijners wordt gekocht. Maar het is wel in Berlijn dat de creatieve scene overheerst. Berlijn is het aan zichzelf verplicht om zulke kunstbeurzen organiseren.
De Preview Academy wil een innovatief platform aanbrengen dat nieuwe perspectieven geeft aan jonge Duitse kunstenaars. Zo staat het tenminste in het programmaboekje.
Ik weet niet of ze in dat opzicht zijn geslaagd. Wat ik heb gezien was nogal klassiek. En buiten die ene kerel die rondliep met een masker en een penis ipv een neus, vond ik het allemaal nogal braaf. Braaf betekent niet slecht, begrijp me niet verkeerd. Wat ik heb gezien van studenten van de Berlijnse kunstscholen was veelbelovend.
Als ik twee favorieten mag kiezen, dan graag deze: Galerij Kleindienst uit Leipzig en het Mexicaanse Terreno Baldio.
Leipzig, een leuke stad op een flinke boogscheut van Berlijn, heeft een ongelooflijke kunstacademie. Het lijkt wel of ze er goeie kunstenaars baren. Daar is Neo Rauch niet vreemd aan.  Galerij Kleindienst stelt heerlijke bescheiden vals naiëve werken van de vrouw van Neo Rauch , Rosa Loy, tentoon, alsook nieuw werk van Tilo Baumgärtel en Julius Hofmann.
Wat geweldig is in Berlijn, is dat het arty farty gehalte hier zo ….hoe zou ik het zeggen…toegankelijk is. Waarmee ik bedoel dat het respect voor zowel kunstenaar als bezoeker zeer groot blijft, hoe goed de artiest ook is (of niet) en hoe rijk (of niet) de liefhebber. We staan hier heel ver verwijderd van het snobisme dat vaak schering en inslag is in de kunstwereld. Ik trek mijn stoute schoenen aan en vraag naar de prijzen van een werkje op A4 formaat van Tilo Baumgärtel, maar het kost al 1900 Euro en dat kan ik me niet direct veroorloven. En het probleem met kunst is dat je niet kan zeggen dat je het ooit wél zal aanschaffen want voor je weet kan het werk waar je zo op flasht helemaal onbetaalbaar zijn.
De Mexicaanse galerij is helemaal anders, zo verschrikkelijk anders, maar zo verschrikkelijk leuk. De maskers van Hector Velasquez zijn magnifiek.  En de Family Tree I van de jonge artiest Emilio Rangel, een reeks dier/mens/monster figuren gemaakt uit epoxy and klei is naar mijn bescheiden mening uitgesproken goed. Het is een werk dat bestaat uit 800 (!) wezens, allen ontsproten uit een soort Adam en Eva. Geweldig en héél actueel.
Maar oordeel zelf… in mijn volgende blogpost Berlin Art Week part 2 ☺